Stasiak Ludwik, pseud. i krypt.: Jorg Huber, L.S., L.ST., ST. (1858–1924), artysta-malarz, historyk sztuki, literat.

Ur. 13 VIII w Bochni, pochodził z miejscowej rodziny o tradycjach górniczych, był synem Walentego i Józefy z Bieniasiewiczów.

Po ukończeniu gimnazjum niższego w Bochni, dalszą naukę podjął S. w Krakowie, w II Gimnazjum św. Jacka, gdzie uzyskał maturę w r. 1879. T.r. rozpoczął studia na Wydz. Filozoficznym UJ oraz w oddziale malarstwa krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (SSP), które przerwał po pierwszym semestrze z powodu trudności finansowych. Pozostając na UJ, w l. 1879–81 uczęszczał na wykłady Józefa Łepkowskiego, Stanisława Smolki, Józefa Szujskiego, Mariana Sokołowskiego i Stanisława Tarnowskiego. Jednorazowo zwolniono go z opłaty czesnego, lecz kolejnej prośby w r. akad. 1881/2 nie uwzględniono i skreślono z listy studentów. W r. 1881 zapisał się S. ponownie do SSP; przyjęto go na trzeci rok, zapewne dzięki poparciu Jana Matejki. Kształcił się pod kierunkiem Floriana Cynka, Izydora Jabłońskiego, Władysława Łuszczkiewicza (rysunek z natury oraz podstawy historii sztuki), Leopolda Löffnera, Feliksa Szynalewskiego i Matejki. Po przerwie w studiach w r. akad. 1883/4, kiedy w warszawskich „Kłosach” opublikował szkic Sarkofag z trumną Jana III Sobieskiego w grobach królewskich na Wawelu (1883 nr 954), wrócił na SSP i studiował pod kierunkiem Matejki kompozycję. Podczas studiów przyjaźnił się ze Stanisławem Radziejowskim, Wincentym Wodzinowskim, Kasprem Żelechowskim i Włodzimierzem Tetmajerem, z którym bliski kontakt utrzymywał do jego śmierci. W r. 1884 wystawił w krakowskim Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) obraz Niesłychany, a w warszawskim Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) Memento mori. Od tego czasu corocznie (do r. 1901) wystawiał swe prace w TPSP (ogółem 142 obrazy), a w l. 1887–97 w TZSP. W r. 1886 ukończył studia na SSP i wyjechał na dalszą naukę do Wiednia, gdzie został uczniem A. Eisenmengera, a następnie do Monachium, gdzie kształcił się pod kierunkiem A. Liezen-Mayera i A. W. Wagnera, poznając techniki malarstwa realistycznego i studiując sztukę średniowieczną. Namalował wtedy obrazy: Refleksje, W kruchcie, Pojedynek amerykański, Ostatni nabój, Po burzy. We wrześniu 1887 na wystawie sztuki polskiej w Krakowie zorganizowanej podczas krajowej wystawy rolno-przemysłowej, eksponował swój obraz Szach-mat, za który otrzymał od organizatorów list pochwalny. Czerpał inspirację z historii Polski i patriotycznych legend utrwalonych w świadomości zbiorowej: Na mogile Kościuszki (1887), Zgon generała Sowińskiego (1888), Obrona Częstochowy (1889), Boruta (1889), jednak coraz bardziej skłaniał się do tematyki ludowo-rodzajowej; w r. 1888 w TPSP wziął udział w wystawie twórców tego nurtu, dawnych uczniów Matejki, którzy wrócili ze studiów w Monachium (Sylweriusz Saski, Radziejowski, Tetmajer, Wodzinowski, Żelechowski). W r. 1890 wykonał dekorację karawanu Adama Mickiewicza na wawelski pogrzeb poety (4 VII). W sierpniu t.r. był jednym z gości na weselu Tetmajera z Anną Mikołajczykówną w Bronowicach Małych. Przebywał następnie w Wiedniu, Monachium i Norymberdze, gdzie zbierał materiały do studiów nad Witem Stoszem (Stwoszem), a potem krótko w Poznaniu i Warszawie. W r. 1891 namalował akademicki obraz Hrabia i Pankracy, nawiązujący do „Nie-boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego. Tworzył obrazy świętych i ludowe parafrazy tematów biblijnych, m.in. W Betlejem (1891), Wilia Bożego Narodzenia (1893) oraz bardzo liczne sceny rodzajowe i pejzaże. W tym okresie korzystał z mecenatu Ignacego Korwin Milewskiego, lecz mimo to żył w trudnych warunkach finansowych. Od r. 1892 współpracował jako ilustrator z tygodnikami: krakowskim „Światem” oraz warszawskimi „Biesiadą Literacką”, „Bluszczem”, „Kłosami” (ponownie) i „Tygodnikiem Ilustrowanym”. W marcu 1893, w krakowskich Sukiennicach, miał pierwszą zorganizowaną przez TPSP wystawę indywidualną. W czerwcu t.r. otrzymał pierwszą nagrodę na konkursie „Tygodnika Ilustrowanego” za rysunek Rybaczka spod Melsztyna. W r. 1894, wspólnie z Damazym Kotowskim i Tetmajerem, wykonał dioramę Polowanie na niedźwiedzia; samodzielnie namalował jeden ze swych ważniejszych obrazów Pod Maciejowicami (inna nazwa Maciejowice), do którego studia robił na miejscu bitwy, a także Rekrutów Kościuszki i Króla zamczyska (inspirowanego przez powieść Seweryna Goszczyńskiego). T.r. wszedł w skład pierwszego zarządu Związku Powszechnego Artystów Polskich. W związku z licznymi pielgrzymkami na Jasną Górę, podejmowanymi w setną rocznicę insurekcji kościuszkowskiej, namalował w r. 1895 obraz Pielgrzymka na Jasną Górę (inna nazwa Jasna Góra), nagrodzony przez TPSP pierwszą nagrodą w konkursie «na obrazy o swojskich tematach» (wyst. w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta, 1896, „Tyg. Ilustr.” 1896 nr 2). W r. 1895 powstał też m.in. obraz Święta Kinga w Tatrach, a w r. 1896 kolejne obrazy historyczne: Ostatnie chwile Kazimierza Sprawiedliwego i Błazen królewski. Swoje obrazy przesyłał regularnie na wystawy do krakowskiego i lwowskiego TPSP, warszawskiego TZSP oraz Salonu Krywulta, jednak na ogół nie udawało mu się ich sprzedać (w liście do Seweryna Böhma z 23 X 1895 ironizował, że obchodzi 25-letni «jubileusz niesprzedania ani jednego obrazu w Krakowie»). W r. 1895 zamieszkał w Bochni, w domu (wg B. Łopatkówny) wniesionym w posagu przez żonę, a wg samego S-a zbudowanym «z 15stoletniej pracy» (list z 29 XI 1896 do Michała Bobrzyńskiego). Urządził tam pracownię w stylu monachijskim, «pełną ciężkich tkanin i rekwizytów» (A. Waśkowski). Na przełomie l. 1895/6 zaprojektował sztandar bocheńskiego oddziału Tow. Gimnastyczno-Strzeleckiego «Sokół» (wykonany w r. 1896) oraz tablicę pamiątkową z okazji setnej rocznicy utworzenia Legionów Polskich we Włoszech (poświęcona 19 IX 1897); w r. 1897 stał się członkiem wydziału bocheńskiego oddziału «Sokoła». Pozostając przy tematyce religijnej i patriotycznej, namalował t.r. obrazy: Matka Boska Różańcowa, Najświętsza Maria Panna Kwietna, W zamczysku Odrzywolskim, a w r. 1898 – Święty Wojciech. Chcąc usunąć z polskiego rynku dewocyjnego reprodukcje niemieckie i austriackie, założył t.r. w Bochni «Wydawnictwo Obrazów Treści Religijnej», które podjęło aktywną działalność dopiero po przekształceniu w r. 1908 w Spółkę Wydawniczą Reprodukcji Dzieł Sztuki i Widokówek «Stella» (potem Wydawnictwo Dzieł Sztuki «Stella»). S. był kierownikiem firmy, projektował karty pocztowe, decydował o wyborze reprodukowanych dzieł i tematyce fotografii. Pod jego kierunkiem powstało 209 kart przedstawiających dzieła polskich malarzy (w tym S-a), fotografie zabytków, zwłaszcza gotyckich, widoków z obszaru Galicji i Węgier, m.in. krajobrazów tatrzańskich oraz wiele pocztówek okolicznościowych o tematyce religijnej i patriotycznej. Z początkowym okresem działalności Wydawnictwa łączą się namalowane przez S-a obrazy, m.in. Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga; ich reprodukcje (o rozmiarach oryginałów) z nadrukowanymi tekstami modlitw były wykorzystywane przez Polonię amerykańską do podtrzymania znajomości języka polskiego. S. projektował także do swoich prac, wydawanych w różnych oficynach oraz do większości publikacji w «Stelli» winiety, przerywniki i inne motywy dekoracyjne. Wydawnictwa S-a, wśród których z czasem znalazły się także książki artystyczne (np. album Jan Matejko, Rysunki i tekst..., Bochnia 1924), zyskały nabywców w wielu krajach europejskich i w Stanach Zjednoczonych.

W r. 1899 debiutował S. jako pisarz opowiadaniami publikowanymi w „Ruchu Katolickim”: Wilia Bożego Narodzenia (nr 201–202) i Pod ziemią (nr 294). W r. 1900 wykonał na pierwszą wystawę rybacką w Warszawie dioramę pt. Obława na łososia na Dunajcu (literackie ujęcie tego tematu, pt. Przejście przez rzekę zawarł w konwencji satyrycznej w Humoreskach, 1904). Na wystawie malarstwa polskiego w Kijowie w r. 1900 prezentował studium portretowe Starejsi cechu, przedstawiające górników z kopalni soli. Malował w tym czasie głównie portrety i scenki z życia ludu okolic Bochni, Limanowej, Rytra i Wiśnicza oraz szczególnie cenione barwne pejzaże małomiasteczkowe, wykazujące bardzo dobre operowanie światłem. Po r. 1901, zrażony nieprzychylnymi opiniami krytyki, zaprzestał S. pracy malarskiej i zajął się publicystyką, głównie w pismach o orientacji narodowo-demokratycznej. Współpracował z ok. 50 czasopismami, m.in. krakowskimi: „Nową Reformą” (1900–24, z przerwami), „Głosem Narodu” (1902–14), potem z „Ilustrowanym Kurierem Codziennym” (1916–24) i „Gońcem Krakowskim” (1918–21) oraz lwowskimi: „Dziennikiem Polskim” (1904–5) i „Gazetą Narodową” (1901–6), a także „Dziennikiem Poznańskim” (1901–7). Studia, szkice i polemiki z zakresu estetyki i historii sztuki publikował w warszawskiej „Ilustracji Polskiej” (1902–4), lwowskiej „Sztuce” (1911–13) i warszawskiej „Ziemi” (1911–14). W r. 1901 uczestniczył w zjeździe dziennikarzy słowiańskich w Preszburgu (obecnie Bratysława), a w r.n. w Lublanie. W r. 1911 wygłosił w Belgradzie mowę o zjednoczeniu Słowian, przedrukowaną t.r. w prasie („Dzien. Chicagoski” nr 82, „Dzien. Kijowski” nr 175, 184, „Kur. Wil.” nr 159). W publicystyce poruszał najczęściej tematy patriotyczne. W r. 1906 wypowiedział się w sprawie projektu pomnika Tadeusza Kościuszki na krakowskim Rynku (Pomnik Kościuszki na Rynku Krakowskim, „Nowa Reforma” nr 140–141, wyd. w dwugłosie z Tetmajerem, w: „Odbudowa starego krakowskiego ratusza. Pomnik Kościuszki na Rynku Krakowskim”, Kr. 1908). S. był krytyczny wobec literatury modernistycznej („Wyzwolenie” Stanisława Wyspiańskiego. Girlanda wrażeń, „Gaz. Narod.” 1903 nr 50); w r. 1906 zaatakował zarówno Wyspiańskiego jak i Stanisława Przybyszewskiego w pamflecie pt. Za grosz towaru. Za złoty reklamy („Gaz. Lwow.” nr 170, 172), na który odpowiedzieli zbiorowym protestem lwowscy pisarze i dziennikarze, m.in. Jan Kasprowicz i Leopold Staff (tamże nr 178).

Równocześnie pisał S. dramaty i powieści: już w r. 1900 powstał pięcioaktowy dramat fantastyczny Polska Korona (fragmenty: „Gaz. Narod.” 1902 nr 33, „Słowo” 1903 nr 33, całość niedr.). W r. 1902 ukazała się powieść współczesna Pieniądz (Lw.) oraz najważniejsza w dorobku S-a powieść historyczna pt. Brandenburg, kraina słowiańskich mogił („Dzien. Pozn.” 1902 nr 225–298, 1903 nr 1–147, „Biesiada Liter.” 1903 nr 1–52, 1904 nr 1–4, wyd. pt. Brandenburg. Powieść wygrzebana z mogił i popiołów zaoranych pługiem niemieckim, Kr. 1903, Częstochowa 1926, Toledo ok. 1940, Kr. 1946). W tym pozbawionym wyraźnej linii fabularnej utworze opisał S. w przerysowany sposób krzywdy średniowiecznych plemion słowiańskich doznane w walce z Germanami. Ideową i tematyczną kontynuacją Brandenburga była dwutomowa powieść historyczna Bolesław Chrobry (Kr. 1903, wyd. następne pt. Rycerze śpiący w Tatrach, Kr. 1907, „Słowo Pomor.” 1923 nr 11–183, wersja skrócona pt. Orły Bolesława, P. 1929), przedstawiająca wizję Bolesława Chrobrego stworzenia potężnego państwa jako konfederacji plemion słowiańskich.

W r. 1904 przebywał S. we Włoszech, gdzie zwiedził Weronę, zapewne również Wenecję i Rzym. T.r. powstał pierwszy tom Humoresek (Kr., kolejne: Nowe humoreski, Kr. 1905, Trzecie humoreski, Kr. 1906), scenek obyczajowych z pogranicza farsy, oraz opublikował zbiór opowiadań o średniowiecznym górnictwie solnym i św. Kindze pt. Skarbiec króla Kazimierza w przepaściach bocheńskiej żupy (W.), a także romans, oparty na bocheńskiej legendzie z czasów Jana Kazimierza W zapadłym szybie. Powieść z życia górników („Nowa Reforma” 1904 nr 170–188, Kr. 1908). W kolejnej powieści Obrona sztandaru („Nowa Reforma” 1904 nr 280–300, Kr. 1905) podjął tematykę mieszczańską, przedstawiając epizody z dziejów Nowego Sącza w poł. XVII w., a następnie wrócił do tematyki zmagań polsko-niemieckich (Gadzina. Powieść pruska, „Gaz. Narod.” 1905 nr 123–148, i pod zmienionym tytułem Renegat. Powieść z dziejów martyrologii Górnego Śląska, „Goniec Krak.” 1906 nr z 12 XI – 7 XII o aktualnych problemach germanizacji Śląska). W konwencji modernistycznej została napisana powieść z czasów rzezi galicyjskiej pt. Krwawe ręce („Nasz Kraj” T. 1–2: 1906, Lw. 1907, wersja skrócona pt. Z dymem pożarów, W. 1914), przynosząca kolejny w literaturze polskiej demoniczny wizerunek Jakuba Szeli, zarazem jednak krytyczna wobec ideologii powstańczej. Dla scen amatorskich przeznaczona była baśń fantastyczna w pięciu odsłonach, pt. Promienna z Wawelu (1907, B. Ossol.: rkp. 12864/I). Powieść satyryczna Małomieszczanie („Nowa Reforma” 1910 nr 4–92, Kr. 1910) została przerobiona na komedię pt. Kołtuny (wyst. Teatr Letni w Kr., maj 1914). W r. 1908 wyjechał S. na jakiś czas do Salzburga i Wiednia.

W r. 1910 powrócił S. do twórczości malarskiej i ponownie wystawił obrazy w TPSP w Krakowie. Dn. 1 X t.r., wspólnie z Tadeuszem Okoniem otworzył w Bochni Szkołę Malarstwa i Rysunku. W styczniu i maju 1911 wystawiał w TPSP, a w r. 1913 na wystawie członków Związku Powszechnego Artystów Polskich we Lwowie. W tym okresie podjął kampanię publicystyczną mającą dowieść polskiego pochodzenia Stosza; w r. 1911, wraz z Radziejowskim, założył Tow. im. Wita Stwosza. Po przetłumaczeniu dokumentów odnoszących się do biografii Stosza i jego uczniów, wydał rozprawy składające się na wielotomowe studium o życiu i twórczości Stosza oraz o jego epoce, zawierające m.in. fotograficzną dokumentację europejskiej rzeźby XV–XVI w.: Prawda o Piotrze Vischerze (Kr. 1910), Ród Stwoszów od wodza wojsk polskich z r. 1181, Ottona Stwosza, aż po ostatniego z rodu Bogusława Stwosza (Kr. 1910), Rewindykacje własności naszej (Kr. 1911), Polska plastyka średniowieczna. Rysunki i tekst... (Kr. 1912), Wit Stwosz źródłem natchnień Albrechta Dürera (Kr. 1913). Drobniejsze teksty i przyczynki o tej problematyce ogłaszał w „Nowej Reformie” (1908–11) i „Sztuce” (1912: Dom Stwosza w Krakowie i Norymberdze, Prawda o piętnowaniu Stwosza, Nieznane szkice i rękopis Stwosza w Muzeum w Budapeszcie).

Opinie o pracach S-a były rozbieżne; ich zwolennikiem był Jan Tarczałowicz („Jutrznia duchów”, „Sztuka” 1912 nr 4/6), a zdecydowanymi przeciwnikami – Bronisław Urbański, („Dyskusja nad Witem Stwoszem”, „Krytyka” 1912 nr 34) i Tadeusz Szydłowski („Wit Stwosz w świetle naukowych i pseudonaukowych badań”, „Przegl. Pol.” T. 189: 1913), zabierający głos w imieniu całego środowiska naukowego. Niektóre ustalenia S-a, m.in. przypisanie Stoszowi autorstwa predelli ołtarza w Salzburgu i Madonny w Nowym Sączu, a także dowody na jego polskie pochodzenie, były przyjmowane (J. Ptasznik, B. Daun) jako wiarygodne. Najczęściej zarzucano jednak S-owi amatorszczyznę i tendencyjny antygermanizm (jego teza o prowincjonalizmie sztuki niemieckiej wobec sztuki polskiej), a w rezultacie – kompromitowanie polskiej nauki. Swoje prace o Stoszu traktował S. jako część monografii rzeźbiarza pt. Lux ex Oriente!, którą przedłożył do oceny AU 15 XII 1915; praca spotkała się z negatywną oceną i nie została wydana.

S. nie zaprzestał w tym czasie twórczości literackiej. W r. 1913 napisał pięcioaktowe komedie: Miliarderzy (Kr., wyst. 1 X we Lw., 3 I 1914 w Ł.) i Panna Hanna (B. Ossol.: rkp. 12862/II); wydał też w r. 1913 jednoaktówki: Nad kołyską (Kr.), Zdziecinniały starowina (Kr.) i Ostatni (Kr.), ponadto zbiór opowiadań pt. Srebrny dzwon (Kr.), traktujący o dziejach mieszczaństwa polskiego, po raz kolejny pełen akcentów antyniemieckich.

W okresie pierwszej wojny światowej S. sporo malował, m.in. mogiły poległych w walkach w rejonie Limanowej i Łapanowa. W l. 1915–16 uczestniczył w wystawach sztuki legionowej w Bazylei, Bernie, Krakowie, Wiedniu i Zurychu; jeden z jego obrazów pt. Mogiła legionisty, żołnierze I Brygady podarowali Józefowi Piłsudskiemu. Na przełomie l. 1916/17 po raz kolejny wystawiał w TPSP. W r. 1917, wraz z Józefem Męciną-Krzeszem, Antonim Piotrowskim i Radziejowskim, wziął udział w tzw. Wystawie Czwórki oraz w wystawie Powszechnego Związku Artystów Polskich w Krakowie. W r. 1918 odbyła się tamże druga indywidualna wystawa malarstwa S-a; krytyka podkreślała jego wielką «wrażliwość na mieniące się w słońcu barwy jaskrawe polskiej przyrody i starodawnego polskiego, szlacheckiego i ludowego krajobrazu»; dostrzegano też w jego twórczości przetworzone zdobycze impresjonizmu. T.r. wszedł S., obok Leonarda Lepszego, Stanisława Tomkiewicza i Feliksa Kopery do Komisji Rewindykacyjnej dzieł sztuki. Wydał w tym czasie Ilustrowany przewodnik po Krakowie, po jego kościołach, pałacach, muzeach, bibliotekach, murach miejskich i starożytnych domach (Kr. 1916, W.–Kr. 1919). W l. 1919–20 wystawiał w TZSP, w r. 1921 w Salonie Sztuki w księgarni Adama Cybulskiego w Poznaniu, w Domu Artystów w Krakowie i na Salonie Zimowym TZSP, w r. 1922 ponownie w Krakowie na Wystawie Sztuki Rodzimej Związku Artystów Plastyków. W r. 1923 wziął udział w krakowskiej wystawie z okazji 30. rocznicy śmierci Matejki. T.r. z powodu przegranej Tetmajera w wyborach do Sejmu RP ogłosił broszurę polityczną Precz z parlamentem! (Kr.) oraz szkic Weneda, miasto na dnie polskiego morza. Kartka z dziejów żeglarstwa naszego i polskiej bolesławowskiej sztuki (Wąbrzeźno). Wierny swej antyniemieckiej orientacji, napisał opowiadanie, wydane już pośmiertnie, «z dziejów naszego męczeństwa pod rządami Habsburgów» pt. Chrystus zmartwychwstał (Kościan 1926). Pozostawił w rękopisach utwory dramatyczne: tragifarsę Wśród grzmotu dział (1918), widowisko sceniczne Hanka w Legionach, komedie: Kobiety (B. Ossol.: rkp. 12863/III) i Laury literackie oraz humoreskę Nafta bucha. S. większą część życia spędził w Bochni, gdzie zmarł 3 XII 1924 na raka żołądka; został pochowany 6 XII na cmentarzu Komunalnym przy ul. Orackiej.

W małżeństwie zawartym 31 VII 1890 z Marią z Anteckich (zm. 1940) miał S. syna Tadeusza (1891–1944), malarza.

Postać S-a występuje w satyrycznej «rewii» „Ku-Klux-Klan” (Kr. 1922) pióra Tommy’ego (Ludwika Tomanka).

Imieniem S-a nazwano w Bochni dawną ulicę św. Antoniego, przy której stoi jego dom rodzinny. W l. 1934 i 1946 odbyły się tamże wystawy S-a. Muz. im. Stanisława Fischera w Bochni zorganizowało w r. 1994, w 70. rocznicę śmierci S-a, prezentację 47 jego prac, a w r. 2001 w Lewoczy (Słowacja) wystawę pt. „Śladami Wita Stwosza i Mistrza Pawła. Ludwik Stasiak w Lewoczy, Kieżmarku, Bardiowie i...”, pokazaną w r.n. w słowackich muzeach w Bardiowie i Kieżmarku, a w r. 2005, w 80. rocznicę śmierci S-a, w Bochni.

Obrazy S-a znajdują się w Muz. im. S. Fischera w Bochni (32 sztuki, tu także liczne rysunki i szkice), Muz. Narodowym w Krakowie (Wesele, 1894, Alegoria szatana, ok. 1900), Muz. Narodowym we Wrocławiu (Deportowani), Gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach (Pielgrzymka na Jasną Górę, 1895), Rzepienniku Strzyżewskim (filia Muz. Diecezjalnego w Tarnowie, Ojcze Nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga..., ok. 1900), Muz. Polskim w Chicago (Września, inny tytuł Dzieci wrzesińskie), w zbiorach wnuczki S-a, Olgi Chylowej i prawnuków, Ludwika Chyla w Kętach i Aleksandra Chyla w Częstochowie (tamże zbiór rysunków S-a) oraz w innych zbiorach prywatnych: w Krakowie, Katowicach, Bochni i Chicago.

Autoportrety S-a w Muz. im. S. Fischera w Bochni (sześć sztuk), m.in. Autoportret z gitarą, Autoportret z postaciami, Drużba (autoportret z żoną); Portrety S-a: przez Wincentego Wodzinowskiego, tamże (reprod. w: „Sztuka” 1913 s. 143), Kazimierza Gulika w Pow. i Miejskiej B. Publ. w Bochni, Jacka Malczewskiego w zbiorach prywatnych (reprod. w: Katalog wystawy w Muzeum im. S. Fischera w Bochni, Bochnia 1994); – Bibliogr. dramatu pol.; Nowy Korbut, XIII, XV, XVI; Pol. Bibliogr. Sztuki; – Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych, (fot. S-a); – Flasza J., Na granicy dwóch epok. Ludwik Stasiak 1858–1924. Katalog wystawy w Muzeum im. S. Fischera w Bochni, Bochnia 1994; Wiercińska, Tow. Zachęty, s. 175; – Chylowa O., Człowiek i artysta, „Wiad. Bocheńskie” 1994 nr 1; Czarnecki J., Współczesne malarstwo polskie. Ludwik Stasiak, Kr. [1913] z. 7; Kielak D., Mieszczańska powieść historyczna – Ludwik Stasiak, w: Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku, Red. E. Ihnatowicz, W. 2000; Kozłowska A., Działalność wydawnictwa dzieł sztuki „Stella” Ludwika Stasiaka i spółki w Bochni 1908–1932, Kr. 2003 (mszp. pracy magisterskiej na Wydz. Zarządzania i Komunikacji Społ. Inst. Informacji Nauk. i Bibliotekoznawstwa UJ); Linkner T., Literacki obraz misji św. Wojciecha z Gdańskiem w tle w powieściach Ludwika Stasiaka i Stefana Żeromskiego, „Studia Europejskie” (Tor.) 1997; Łopatkówna B., Ludwik Stasiak, Kat. 1965; [Noskowski W.] True, Prawda o książkach Stasiaka, „Tyg. Ilustr.” 1913 nr 22; (Pk), Artysta, literat, wydawca, „Tarnowski Magazyn Inform.” 1984 nr 31; Pol. życie artyst. w l. 1898–1914; Pol. życie artyst. w l. 1915–1939; Pranke B., Nurt chłopomanii w twórczości Stanisława Radziejowskiego, Ludwika Stasiaka, Włodzimierza Tetmajera, Wincentego Wodzinowskiego i Kaspra Żelechowskiego, W. 2003; Prokesch W., Jubileusz uczniów Matejki. Wystawa „Pięciu”, „Tyg. Ilustr.” 1923 nr 23; Tetmajer W., Nasi artyści (Ludwik Stasiak), „Myśl” 1892 nr 24; tenże, [Wstęp do]: Katalog wystawy zbiorowej Ludwika Stasiaka, Kr. 1918; Wawrzyniecki M., Ludwik Stasiak, „Przegl. Tyg.” 1895 nr 46; Wilczek S., Polemiki o polskość, „Poglądy” 1965 nr 18; Wyczesany J., Ludwika Stasiaka „zamach” na Wawel, „Roczn. Bocheński” T. 1: 1993; Ziejka F., Z dziejów sławy Kostki Napierskiego, „Wieści” 1974 nr 45; – Czernecki J., Katalog Wydawnictwa Kart Pocztowych i Artystycznych, Wieliczka 1910; Sprawozdanie Gimnazjum II Św. Jacka w Krakowie za l. 1877–1879, Kr. 1877–9; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, I 267; – Stępień H., Liczbińska M., Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1914, W. 1994 s. 62, 71; – „Gaz. Narod.” 1890 nr 176; „Ilustr. Kur. Codz.” 1937 nr 215 (S. Mróz); „Tyg. Ilustr.” 1893 nr 183; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1924: „Dzien. Bydgoski” nr 284, „Dzien. Pozn.” nr 287, „Goniec Krak.” nr 287, „Ilustr. Kur. Codz.” nr 333, „Nowa Reforma” nr 279, „Słowo Radomskie” nr 284, „Tyg. Ilustr.” nr 52; – Arch. UJ: sygn. WF II 266, 268, 276; B. Jag.: sygn. 4853 t. 4, sygn. 5212 t. 2, sygn. 6412 IV, sygn. 6692 III, sygn. 7729 III (fot. S-a z żoną i synem), sygn. 8082 IV (list S-a do Michała Bobrzyńskiego), sygn. 8682 III (koresp. S-a); B. Narod.: sygn. 2693–99, 2861, 5552, 7057 (koresp. S-a); B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: sygn. 1880, 7057; B. Ossol.: sygn. 7494/I (listy S-a do TPSP), sygn. 7183/II, 12130/III, 12416/II, 13445/II; IBL PAN: Kartoteka bibliogr. A. Bara; Muz. im. S. Fischera w Bochni: Teki Stasiaka, sygn. MB–H 3569/A (koresp. S-a).

Tadeusz Budrewicz